Ngày 20/6/2014, vòng đàm phán thứ 6 Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và Liên minh Hải quan Nga – Belarus – Kazakhstan, diễn ra tại thành phố Sochi, Nga đã kết thúc tốt đẹp. Tại phiên Bế mạc, hai Bộ trưởng, Trưởng đoàn đàm phán của Việt Nam và Liên minh Hải quan Vũ Huy Hoàng và Andrey Slepnev đã ký Biên bản Vòng đàm phán thứ 6 và thống nhất vòng đàm phán thứ 7 sẽ được tổ chức từ 15 đến ngày 19-9 tới tại Liên bang Nga.
Lý do khiến Hiệp hội thép lo lắng là bởi hiện nay các Bộ ngành đang xây dựng phương án thuế nhập khẩu mặt hàng thép nói riêng và các mặt hàng khác của Việt Nam trong đàm phán Hiệp định Thương mại tự do với Liên minh hải quan Nga, Belarus, Kazakhstan (VCUTFA).
Trong văn bản gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính góp ý về phương án thuế nhập khẩu mặt hàng thép mới đây, Hiệp hội thép cho biết: Hiện nay, công suất các nhà máy thép của Việt Nam là hơn 11 triệu tấn thép xây dựng; hơn 9,29 triệu tấn phôi thép; hơn 2,1 triệu tấn ống thép… Ngành thép đang trong tình trạng cung vượt xa cầu, chưa kể các dự án đang trong giai đoạn xây dựng khi đi vào sản xuất sẽ khiến cho tình trạng cạnh tranh ngay chính các doanh nghiệp trong nước ngày càng gay gắt.
“Ngành công nghiệp thép Việt Nam, đặc biệt là mặt hàng thép xây dựng sẽ phải chịu một sự cạnh tranh cực kì khủng khiếp với người khổng lồ trong ngành công nghiệp thép thế giới là nước Nga, thậm chí sự cạnh tranh còn lớn hơn rất nhiều so với nước láng giếng Trung Quốc” – Hiệp hội thép cảnh báo.
“Số liệu trên cho thấy các doanh nghiệp ngành công nghiệp thép Việt Nam sẽ đứng trước nguy cơ đóng cửa hoặc phá sản khi các mặt hàng sắt thép của Nga được hưởng thuế suất 0% hàng loạt khi Hiệp định này được kí kết” – theo Hiệp hội thép Việt Nam.
Vì thế Hiệp hội thép Việt Nam kiến nghị xem xét xây dựng phương án phù hợp của Việt Nam về các mức thuế suất nhập khẩu của mặt hàng sắt thép trong Hiệp định thương mại VCUTFA trên cơ sở hài hòa với mức thuế và lộ trình cam kết với Tổ chức thương mại thế giới (WTO) của Việt Nam.
Đồng thời, Hiệp hội thép cũng kiến nghị xem xét đưa mặt hàng sắt thép vào danh mục hàng hóa cần được bảo hộ có lộ trình để bảo vệ được quyền và lợi ích hợp pháp của các nhà sản xuất thép trong nước.
Với việc Hiệp định Thương mại tự do (FTA) giữa Việt Nam và Liên minh Hải quan được ký kết, nhiều hàng rào phi thuế quan (thủ tục hải quan, thanh toán hàng hóa, quy định kỹ thuật...) với thị trường này sẽ được gỡ bỏ; nhiều loại thuế sẽ được cắt giảm; điều kiện phát triển dịch vụ (bao gồm du lịch, dịch vụ kiều hối...) và đầu tư sẽ thuận lợi hơn.
Tuy nhiên, bên cạnh các lợi thế đó, các doanh nghiệp Việt Nam chắc chắn sẽ phải chịu nhiều sức ép cạnh tranh từ các đối thủ được hưởng ưu đãi thuế khi Nga thực hiện cam kết gia nhập WTO. Hàng hóa Việt Nam cũng cần phải đáp ứng được các yêu cầu về tiêu chuẩn, chất lượng và quy tắc xuất xứ hàng hóa của Liên minh Hải quan.